جام شیر: گروه هدف در کتاب کودک، پدر و مادرها هستند نه بچه ها - راهنمای مدرسه

به گزارش راهنمای مدرسه، منصور جام شیر، مدیر نشر نگارینه، در تبادل نظر با خبرنگاران به رقابت میان کتاب و رسانه های دیگر اشاره و بیان نمود: امروزه با توسعه و پیشرفت روزافزون فن آوری که گسترش و نوآوری آن در ذهن نمی گنجد، هر روز با محصول جدیدی در عرصه رسانه و ارتباط روبه رو هستیم، مفهوم کتاب در تنگاتنگ رقابت با رسانه های دیگر تغییر پیدا نموده است. کتاب را به عنوان یک رسانۀ فرهنگی در ماهیت و شکل می شناسیم و برای احیای کتاب و نمود آن در رقابت سنگین و فشرده با رسانه های دیگر باید از راه های علمی بهره گرفت و کتاب را در ماهیت یک کالای مالی فرض کرد، هرچند این فرض مشکل باشد.

این نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک، کتاب را یک کالای مالی دانست و اضافه کرد: این کالای مالی برای جذب مخاطب، باید بتواند خود را ارایه دهد تا از منظر فرهنگی نیز نمود پیدا کرده و در رشد و تعالی جامعه به کار رود. خارج از شکل ارایۀ کتاب، ابتدا احتیاجسنجی از جامعه برای فراوری محتوا کرد. هر چند باید از این بگذریم که در جوامع پیشرفته کنونی برای اهداف و مقاصد از پیش معین شده، دانشمندان علوم انسانی برای جامعه بنابر اهداف سیاستگزاران احتیاج می سازند. پس از تحقیق و |ژوهش در خصوص احتیاج جامعه، بنابر سلیقه های گروه هدف که خریداران و یا تشویق نمایندگان واقعی خرید کتاب هستند، محتوا و شکل ظاهر آن را معین کرده و مراحل آماده سازی، فراوری و نشر را به انجام رساند.

مخاطب بچه ها و گروه هدف عظیمسالان هستند

به گفته جام شیر، مخاطب کتاب کودک، بچه ها هستند ولی گروه هدف این کتاب ها در بیش تر موارد پدران، مادران و مشوقان خرید آموزگاران، مربیان هستند. پس در فراوری کتاب های کودک باید ذوق و سلیقۀ گروه هدف در نظر گرفته گردد.

او توجه به ویژگی های گروه هدف را یکی از موارد مهم و ضروری برشمرد و گفت: در دانش بازرگانی با تحقیق سعی می نمایند؛ ویژگی های گروه هدف را مطالعه نمایند. مواردی هم چون میزان تحصیل، مقدار و نحوۀ درآمد، نحوۀ و میزان بهره برداری از ساعت های فراغت، محل های رفت و آمد، ساعت و نحوۀ مطالعه، چگونگی خرید و بسیاری از نکته های دیگر که در ظاهر هیچ ارتباطی با فراوریکالای مورد نظر ندارد. حاصل این پژوهش در فراوری کالا برای جلب رضایت گروه هدف مد نظر قرار می گیرد. میزان پیروزیت فروش محصول بستگی محض به دقت، صحت این تحقیق و تجزیه و تحلیل آن در فراوری دارد.

کتاب براساس پسند گروه هدف فراوری گردد

منصور جام شیر در ادامه بیان نمود: پدیدآورندگان کتاب باید برای فروش کالا، گروه هدف را نشانه بگیرند و کتاب را بنابر ذوق و سلیقۀ گروه هدف، آماده و فراوری کرد. ولی برای متقاعد کردن گروه هدف که کتاب را درست انتخاب کرده است، از نمادها، شکل ها، رنگ ها، سطح چاپ شوندۀ مناسب، اندازه، نوع جلد، نوآوری در طرح برای گروه مخاطب بهره گرفت.

به گفته مدیر انتشارات نگارینه، به جز ارضای گروه هدف برای فراوری و عرضۀ کالای فرهنگی، به نظر موزعان و کتابفروشان یا به نوعی رابطان ارایۀ کتاب به گروه هدف هم باید توجه کرد و همین طور باید محدودیت هایی که در ارایه، بسته بندی و ارسال کتاب وجود دارد را نیز در نظر گرفت؛ چرا که شکل و اندازه غیر متعارف باعث مشکل می گردد که همین امر می تواند نظر یک موزع یا کتاب فروش را از ارایه آن کتاب منتفی سازد.

کتاب باید در دسترس باشد

جام شیر همچنین به اهمیت قابل دسترس بودن کتاب اشاره و بیان نمود: آنچه درباره کتاب باید به آن توجه گردد، فقط در باره موضوع، محتوی و آماده سازی کتاب نیست بلکه دامنۀ آن اندازه، نوع جنس استفاده شده، نحوه ارایه و بسیاری موارد دیگر را در برمی گیرد. به عبارتی همه چیز به ارزش گذاری هنری یا نوآوری در پرداخت مطلب، تصویرسازی یا طراحی گرافیک کتاب خلاسه نمی گردد، چرا که عظیم ترین پیروزیت هر اثر هنری در دسترس قرار دریافت و مطالعه بازخوردهای آن است تا در کارهای بعدی مورد استفاده قرار گیرد.

او به گفته خود به مهندسی معکوس کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی پرداخت و گفت:کتاب تشکیل شده از محتوی، آماده سازی هنری، نوع سطح چاپ شونده، نوع چاپ، نوع تزیین های دیگر سطح چاپ شونده، نوع صحافی، بسته بندی و موارد الحاقی، البته هیچ گاه ایده نو درمحتوی، آماده سازی، فراوری و ارایه کتاب را نمی توان فراموش کرد.

فراوری ارزان کتاب، فروش خوب آن را تضمین نمی نماید

به گفته جام شیر، صرفه جویی در انتخاب نوع مواد اولیه و مراحل اجرایی فراوری و به عبارت ساده تر فراوری ارزان و قیمت پایین کتاب نمی تواند فروش کتاب را تضمین کند بلکه انتخاب همآهنگ مواد و مراحل اجرایی فراوری با سلیقۀگروه هدف می تواند کتاب را به یک کالای مالی پیروز تبدیل کند. همان طور که پیش تر اشاره شد گروه هدف بایستی از انتخاب درست خود برای گروه مخاطب مطمئن گردد. برای همین ناشر در فراوری مواد و مصالحی را استفاده کند که احتیاج گروه مخاطب را نیز تامین نماید.

توجه به گروه سنی لازم است

منصور جام شیر، توجه به گروه سنی را ضروری دانست و اضافه کرد: برای مثال وقتی برای گروه سنی خردسال کتاب فراوری می گردد اگر انتخاب موضوع و همین طور آماده سازی هنری هم ون با مخاطب را کنار بگذاریم باید به نوع سطح چاپ شونده، چاپ، صحافی و بسته بندی نیز توجه لازم را داشته باشید. برای مثال کتاب های فراوری شده برای گروه سنی دو تا پنج سال با سطح چاپ شونده پارچه که به کتاب های پارچه ای معروف و یا کتاب های با سطح چاپ شونده مواد پلاستیکی که به کتاب های حمام مشهور است از فروش بهتری نسبت به کتاب های که شکل و شمایل عادی دارند برخوردار هستند. به چه دلیل؟

وی ادامه داد: برای این که گروه هدف فکر می نماید خردسال او از بازی با کتاب پارچه ای هم با کتاب خو می گیرد و هم به خود صدمه نمی زند و اگر کتاب حمام خریداری می نماید برای این است خردسال او شستشوی در حمام را به خوشی تحمل کند. گروه هدف در کنار این مزیت برای خریداری کتاب نگاهی نیز به محتوی و موضوع کتاب، تصویرسازی و طراحی گرافیک آن نیز دارد اما نکته اول برایش چشم گیرتر است. البته لازم است تکرار کنم همه این ترفندها برای این است که گروه هدف از انتخاب صحیح خود مطمئن گردد.