پشت صحنه زباله گردی چیست؟ - راهنمای مدرسه

به گزارش راهنمای مدرسه، با توسعه شهرهای بزرگ و صنعتی و متمرکزشدن توده عظیمی از انسان ها در آن ها، پسماند و مدیریت آن تبدیل به یکی از چالش های دنیا مدرن شده است. تهران نیز به عنوان مرکز کشور و یکی از بزرگترین شهرهای آسیا، با این چالش دست و پنجه نرم می نماید و دچار مسئله ای به نام زباله گردی است که به گفته رییس سابق اداره حفاظت محیط زیست شهر تهران این پدیده تنها یک معضل زیست محیطی نیست بلکه در پشت صحنه آن، معضلات اجتماعی به خصوص فقر قرار گرفته است.

فاطمه برنا در گفت و گو با راهنمای مدرسه با اشاره به علل عدم موفقیت در حل مشکل پسماند مرکز گفت: دلایل مختلفی برای عدم موفقیت طرح های مدیریت پسماند در تهران وجود دارد و دلیل عمده حجم بالای پسماند مرکز است. در تهران هر فرد روزانه 900 گرم پسماند فراوری می نماید که از میانگین جهانی بالاتر است.

رییس سابق اداره حفاظت محیط زیست شهر تهران با بیان اینکه شهرداری تهران در کاهش حجم پسماند عملکرد مطلوبی نداشته است، گفت: در کنار شهرداری دستگاه هایی که مسئولیت آموزش و فرهنگ سازی در این زمینه را برعهده داشته اند نیز در انجام وظایف خود کوتاهی نموده اند. نهادهایی مانند صدا و سیما و وزارت آموزش و پرورش در جهت فرهنگسازی برای کاهش فراوری پسماند عملکرد خوبی نداشته اند. شهرداری نیز عمده اقدامات خود را در جهت مدیریت پسماند پس از فراوری آن انجام داده و موضوع کاهش اندازه پسماند در شهر تهران به نوعی مغفول مانده است.

وی با اشاره به نبود شیوه نامه های اصولی و نقشه راه تعیین برای حل مشکل پسماند اظهارکرد: نبود نقشه راه اجرایی مصوب و شیوه نامه ها و دستورالعمل های اختصاصی برای جمع آوری، پردازش و بازیافت پسماند باعث شده است نظارت ها از سوی دستگاه های متولی به صورت ناقص انجام گردد. لذا طرح هایی که به وسیله شهرداری برای حل این مشکل ارائه می گردد، محدود به دوره های مدیریتی شوراست و با تغییر دوره ای شورای شهر این طرح ها بی استفاده و ناکارآمد می شوند.

برنا معضل زباله گردی را محصول چالش های اجتماعی بزرگتری خواند و توضیح داد: زباله گردی به تنهایی نمی تواند یک معضل محیط زیستی باشد. در پشت صحنه این پدیده، معضلات اجتماعی به خصوص فقر واقع شده است. اگر مشکل معیشت این افراد رفع گردد، به طور قطع بخش بزرگی از این مشکل حل می گردد اما زمانی که مسئله تا این حد گسترده می گردد و زباله گردی بیش از پیش در سطح شهر دیده می گردد، مواجهه با مسائل زیست محیطی ناگزیر است.

وی افزود: افرادی که دست به زباله گردی می زنند می توانند ناقل بسیاری از بیماری ها و آلودگی ها باشند. این آلودگی می تواند به وسیله این افراد محله به محله جابجا گردد و کنترل آن نیز در سطح کلانشهر بزرگی مانند تهران سخت خواهد بود اما نکته مهم این است که آیا کلید حل این مشکل درپوش گذاشتن روی سطل های زباله است یا حل مشکل معیشت این افراد؟

رییس سابق اداره حفاظت محیط زیست شهر تهران با اشاره به اختلاف قابل توجه سطح استانداردهای زیست محیطی کشور ما با استانداردهای بین المللی گفت:علی رغم کوششی که برای رعایت معیارهای محیط زیستی در شهر تهران صورت گرفته است، هنوز جمع آوری، دفن و بازیافت پسماندهای شهری در مرکز با معیارهای بین المللی فاصله دارد و نمود آن زباله گردی است. سکوهای انتقال زباله ما استانداردها و معیارهای استقرار در سطح شهر را ندارند. زمانی که دستورالعمل و شیوه نامه اختصاصی و جداگانه ای وجود ندارد که نظارت بر آن بر عهده سازمان محیط زیست باشد، رعایت پروتکل های زیست محیطی در جمع آوری پسماند شهری انتظاری بیجا است.

برنا نبود بودجه کافی را از دیگر علل شکست پروژه های مدیریت پسماند دانست و اظهار کرد: عدم تامین منابع اقتصادی و تخصیص اعتبار اندک به این موضوع از مهمترین موانع موجود در راه رعایت استانداردهای زیست محیطی است بعلاوه مدیریت ضعیف به دلیل نبود تخصص کافی سبب شده است تا توان مدیریت پسماند ما کاهش یابد.

وی با تاکید بر لزوم کاهش حجم پسماند فراوریی به وسیله مردم گفت: وظیفه ای که مردم برای حل مشکل پسماند در مرکز دارند، کاهش و کنترل مقدار پسماند فراوریی است. اگر اندازه پسماند کاهش یابد، مدیریت آن آسان تر و ساده تر می گردد. زمانی که فرهنگسازی صحیح در حوزه پسماند بین مردم انجام گردد، هر فرد کوشش خواهد نمود تا زباله کمتری فراوری کند و این کار به مدیریت پسماند شهری یاری خواهد نمود این در حالیست که در حال حاضر روزانه حدود 8000 تن پسماند خانگی در تهران فراوری می گردد که عدد بسیار بزرگی است.

برنا در خاتمه با تاکید بر لزوم اصلاح قانون مدیریت پسماند گفت: راه چاره عملی برای مقابله با مشکل جمع آوری، پردازش و بازیافت پسماند اصلاح قانون و اختصاص شیوه نامه مشخص و تعیین برای جمع آوری پسماند است بعلاوه جلب مشارکت سرمایه گذاران در حوزه بازیافت و سپردن این پروژه به بخش خصوصی می تواند کلید حل این مشکل باشد. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان دولت ها صرفا به ایفای نقش نظارتی خود می پردازند و این بخش خصوصی است که بسیاری از طرح های اصلی کشور را اجرا می نماید.