کسی بپرسد سیزده بدر چیست، چه می گویید؟ - راهنمای مدرسه

به گزارش راهنمای مدرسه، سیزده بدر همواره یادآور جمع های خانوادگی شلوغ، قابلمه های بقچه شده و پر از غذا، توپ پلاستیکی و لوازم دیگر است؛ شب قبل از آن به قدری برای بچه ها شوق دارد که به زور می خوابند تا با اولین تلالوهای خورشید از جا بپرند. اینکه ما چه خاطراتی از سیزده بدر داریم به کنار؛ چقدر در خصوص آداب و رسوم سیزده بدر می دانیم واقعا؟

در این مقاله کوتاه از مجله گردشگری راهنمای مدرسه می خواهیم نگاهی به پیشینه و آداب و رسوم سیزده بدر بیندازیم.

چرا سیزده بدر نحس است؟

در اساطیر، عدد سیزده را نحس می دانند و می گویند بهتر است روز سیزدهم سال را همه در دل طبیعت در حال گردش و بازی و استراحت باشند تا تمام گردد.

فلسفه سیزده بدر چیست؟

12 روز اول سال نمادی از دوازده ماه کل سال است و در روز سیزدهم، مردم تنو ملاقات با طبیعت نموده و سال را آغاز می نمایند.

آداب سیزده بدر چیست؟

معمولا پیک نیک در طبیعت و گره زدن سبزه و درست کردن غذای سنتی، رایج ترین آداب سیزده بدر هستند.

سیزده بدر یک جشن است!

تصویری که ماها از روز سیزده به در داریم بیشتر یک پیک نیک و طبیعت گردی است که البته دور از واقعیت هم نیست؛ اما از اول اینطور نبوده.

نوروز یکی از آیین های باستانی ایرانیان است و به همین دلیل، سیزده به در هم از همان ابتدا به عنوان یکی از جشن های این عید همواره در فرهنگ ایرانیان بود.

در سیزده بدر که معمولا آخرین روز تعطیلات نوروزی است، مردم به دامان طبیعت می فرایند تا از سال نو در پای کوه و دشت استقبال و بعلاوه پیوندشان با طبیعت را تازه نمایند (تعیین است که خیلی از افراد در طول سال، زمان یا انرژی زیادی برای طبیعت گردی ندارند).

بعلاوه این روایت هم وجود دارد که می گویند که روز سیزدهم سال نو بدشانسی و نحسی خاصی دارد و بهتر است که در این روز، مردم به جای کار و حضور در خانه، در دل طبیعت آرام بگیرند.

سیزده بدر نماد چیست؟

اگر در تقویم های امروزی نگاه کنید می بینید که سیزده بدر با نام روز طبیعت هم شناخته می گردد. می دانید چرا روز سیزدهم سال نو چنین جایگاهی دارد؟ چون 12 روز اول سال نمادی از دوازده ماه کل سال است و در روز سیزدهم، مردم تنو ملاقات با طبیعت نموده و سال را آغاز می نمایند.

حتما دیده اید که از اول عید، همه در خانه هایشان سبزه عیدی پرورش می دهند و در روز سیزده بدر، آن سبزه را در طبیعیت می گذارند؛ حتی برخی از افراد در این روز، درخت و گل هم در طبیعت می کارند. این کارها همه بخشی از آداب و رسوم ادای احترام به طبیعت است و به عنوان مظهری از شکوفایی و برکت انجام می شوند.

سبزه سیزده بدر فقط سبزه نیست!

قبل از همه چیز در بخش کامنت ها به ما بگویید که تا حالا سبزه درست نموده اید؟ چطور؟ آیا در جایی که زندگی می کنید، رسم خاصی برای سبزه عیدی وجود دارد؟

از نظر تاریخی، گره زدن سبزه برای باز کردن بخت جوان ها در سال نو انجام می گردد. وقتی دو جوان باهم ازدواج می نمایند، زندگی شان با یکدیگر گره می خورد و پیش هم می مانند. برای همین، عقیده ایرانی ها این است که گره زدن سبزه در عید می تواند بخت جوان ها را باز کند.

اما گره زدن سبزه سیزده بدر فقط برای جوان ها نیست! در بخش های مختلفی از کشورمان، مردم بر این عقیده اند که نیت کردن برای گشایش یک مشکل و گره زدن سبزه می تواند یاری خوبی بکند.

یک رسم دیگر که شاید دیده باشید، سپردن سبزه گره زده به آب روان است. دیده اید؟ این کار هم مفاهیم مختلفی در شهرها و استان های مختلف دارد در حالی که برخی از شهرها حتی از وجود چنین رسمی خبر ندارند. می گویند که گره دور سبزه نمادی از مسائل آدم هاست و وقتی آن را به آب روان می سپاری در حقیقت خودت را از آن مشکل می رهانی.

اگر کمی تاریخی تر به موضوع نگاه کنیم داستان متفاوتی می شنویم. در اساطیر ایران، الهه ای به نام آناهیتا داریم که الهه آب است و به نوعی مظهر برکت و فراوانی ست. مردم وقتی سبزه هایشان را (که نماد طبیعت هستند) به آب روان می سپارند، به نوعی یک هدیه و پیشکش به این الهه می دهند تا در سال نو، زندگی پربرکتی داشته باشند.

غذاهای سنتی در جشن روز طبیعت

در هر بخش از کشورمان، سیزده بدر رنگ و بوی خاص خودش را دارد. هر ایل و قومی، یا غذای خاص خودش را درست می نماید یا لباس مخصوصش را به تن دارد و یا پایکوبی و آوازهایی به پا می نماید که برای بقیه مردم کمی بعید و ناآشناست. غذاهای سیزده بدری هم اینطور هستند.

البته دیگر این روزها، به پا کردن بساط آتش و زغال و درست کردن جوجه کباب و گوجه روی آتش، تفریحی است که سراسری شده و مختص یک شهر، استان و یا حتی روز خاصی از سال نیست. در کنار این نوع از پخت غذا، یک سری غذاهای سنتی سیزده بدر هم داریم که مادربزرگ ها و مادرها یا در دل طبیعت روی آتش می پزند و یا از روز قبل آماده نموده و در قابلمه های بقچه شده یک گوشه می گذارند.

یکی از این غذاهای سنتی که خیلی جاها به چشم می خورد آش رشته است. در زمان های قدیم که بافت های شهری و روستایی با جنگل و طبیعت احاطه شده بودند، مردم برای رسیدن به طبیعت راه زیادی نمی رفتند. به همین دلیل، زن های محل از چند روز قبل، سبزی های معطر و تازه را تمیز و آماده می کردند تا روز سیزده بدر، دیگ های بزرگی روی آتش گذاشته و آش بپزند.

بعلاوه اگر دقت کنید آش از غذاهای سنتی است که بیشتر با سبزیجات و حبوبات آماده می گردد و به خاطر رنگش هم، یادآور هدیه ها و نعمت های طبیعت است. به این خاطر آش رشته یکی از غذاهای سنتی سیزده بدر حساب می گردد.

اگر در تعطیلات عید و سیزده بدر سمت آذربایجان سفر کنید می بینید که کوفته تبریزی هم یکی از غذاهای سنتی اهالی این مردم برای این روز است. معمولا رسم است که جوانترها در تهیه و طبخ مواد کوفته به بزرگترها (مادر و مادربزرگ) یاری می نمایند اما حرف آخر را دستپخت مادربزرگ می زند!

کوفته ها از شب قبل کاملا آماده می شوند و بعد از سرد شدن، در قابلمه های دربسته، در یخچال نگه داری می شوند. روز بعد که همه خانواده در طبیعت هستند، این غذا روی آتش قرار می گیرد تا آماده سرو گردد.

البته رسم کوفته پزی در سیزده بدر مختص آذربایجان نیست؛ در بیجار هم چنین رسمی وجود دارد. اگر دوست داشتید، کمی بیشتر در خصوص غذاهای سنتی تبریز بخوانید.

چهارده بدر هم شنیده اید؟

اگر اهل استان لرستان باشید احتمالا با این رسم آشنا هستید. مردمان این استان از سیزده بدر به عنوان سیزده غریب یاد می نمایند و بر این عقیده هستند که در این روز، مهمان ها و غریبه ها بیرون می فرایند. برای همین روز سیزدهم را در خانه شان می مانند و در چهارده فروردین به طبیعت می فرایند.

شما تا حالا در سیزده به در چکار نموده اید؟

آیا در جایی که زندگی می کنید رسم خاصی برای سیزده به در هست؟ چه کارهایی انجام می دهید که در بقیه شهرها نیست؟ کمی از روزهای سیزده بدری تان بگویید.